१.४.१ विद्यालयको सेवाक्षेत्र

समुदाय बनौट

जुनठाउँबाट बालबालिकाहरु पढ्न आउँछन यसै क्षेत्रहरुलाई विद्यालय सेवाक्षेत्र मान्ने गरिएको चलन छ । सेवा क्षेत्र किटान गर्ने कार्य कठीन हो, त्यसमापनि माध्यमिक तह (कक्षा ११ र सम्म संचालन भएको विद्यालय र भौगलिक बिकटता र विविधताको कारण विद्यालयको सेवाक्षेत्र तोक्न त्यति सजिलो छैन । तरपनि यस विद्यालयको मुख्य सेवाक्षेत्र लालबन्दी नपा वडा नं १२, १३ र हरिऔन न पा वडा नं २ रहेको छ । यस बाहेक वडान ं १४ नारायणखोला, वडा नं ११ को हिरापुरबाट पनि कक्षा ९ देखि १२ विद्यार्थीहरु पढ्न आउने गरेकाले त्यस ठाउँहरु पनि बिद्यालयको सेवाक्षेत्रको रुपमा समेटिएको छ । विद्यालयको सेवाक्षेत्र भन्नाले विद्यालयको शैक्षिक सेवाको पहुंचमा भएको निश्चित गा.पा.÷नपा÷वडा र टोलको सीमालाई बुझनुपछ । योजना निर्माण गर्दा विद्यालयको सेवाक्षेत्र ९ऋबतअजmभलत ब्चभब०को स्पष्ट सीमाङ्कन गर्नु आवश्यक हुन्छ । विद्यालयमा अधिकतम् सङ्ख्यामा अध्ययन गर्न आउने विद्यार्थीहरू वसोवास गर्ने गाविस, वडा, गाउँ÷नपा÷टोललाई आधारमा विद्यालयको सेवाक्षेत्रको निर्धारण गरिएको हुन्छ । (विद्यालय सुधार योजना निर्माण सहयोगी पुस्तिका २०७१ )

विद्यालय रहेको सेवाक्षेत्र खोलानाला, डाँडापाखले भरिएको भौगलिक क्षेत्र हो । यस क्षेत्रमा तामाङ, माझी, मगर, श्रेष्ठ बिक र परियार लगायत ब्राम्हणक्षेत्री जस्ता मिश्रित समुदाय रहेको छ । आ–आफनो जातअनुसार भाषा बोलीचाली रहनसहन भेषभुषा संस्कारसंस्कृति फरक–फरक रहेपनि केही कुरामा समानता देख्न सकिन्छ । दशै, तिहार, तिज श्रावण संक्रान्ति चाडपर्व प्राय सबै जातिले मनाउने गरिन्छ । तामाङजातिले सोनाम लोसार मनाउँछन् । यस विद्यालयमा तामाङ् जातिको बालबालिका बढी भएको र मातृभाषाको कारणले नेपाली भाषाको पढाइमा बाधा पुगेको देखिन्छ ।

यो ठाउंको प्रमुख विशेषता भनेको सामाजिक विविधतामा सामाजिक सदभाव तथा एकता रहनुलाई लिन सकिन्छ । विकासको पुर्वाधारमा बजार बित्तियसंस्था, संचार, यातायात, सुरक्षाको समस्या अझै पनि बिद्यमान छ । बाहुनीडाडाँ, हिरापुर, पत्थरकोट, भालुखोप, नारायणखोलामा यातायातको जटिल समस्या छ । बर्षाको समयमा खोलाबाढीको कारण विद्यार्थी संख्या न्युन हुने गर्दछ । कहिलेकाहीं पढाइ हुँदाहुँदै पढाइ छोडेर घर जानुपर्ने बाध्यता रहेको छ । लखेन्दही खोला छेउको मैठी जग्गा विद्यालयले हकभोकमा रहेपनि निजीश्रोतमा विद्यालय सञ्चालन गर्नका लागि मैठी जग्गा बेच्नु परेको थियो । यहाँ सिचाई सुविधा रहेकोले धान मकै गहुँ खेती तीनबाली लगाउँछन् । यसैगरी सेना, पुलिस, शिक्षक पेशामा यहाका मानिसहरु संलग्न छन् । अधिकांश युवाहरू बैदेशिक रोजगारीको लागि अरब, कतार, साउदी, कोरिया, मलेशिया, जापान, अमेरिका आदी देशहरुमा गएका छन् । मातुभाषा बोल्ने सामाजिक सांस्कृतिक विविधता रहेको ठाउंको प्रभाव विद्यालयमा प्रत्यक्ष परेको देखिन्छ । विद्यालय अवस्थित समुदायको अवस्थालाई निम्न तालिकामा प्रस्तुत गर्न सकिन्छ । ।

पूर्वपश्चिम साविक महेन्द्र राजमार्गदेखि करिब ८ किलोमिटर उतरमा पर्ने सिन्धुली जिल्लाको क्यानेश्वर को दक्षिणी भागमा रहेको मधेश प्रदेशको सर्लाही जिल्ला लालबन्दी न.पा..वडा नं. १२ जियाजोरको पूर्वी भागमा लखेन्देही खोला, वडा नं. पश्चिम र दक्षिणमा हरिऔन नपा, उत्तरपूर्वमा लालबन्दी न.पा.१३ पर्दछ भने उत्तरतर्फ अग्लो हरियो जंगलले भरिएको जल्केश्वर महादेवको मन्दिर रहेको मनोरम डांडापाखा देख्न सकिन्छ । यस विद्यालयको भौगोलिक अवस्थितिलाई निम्नानुसार छोटकरीमा उल्लेख गर्न सकिन्छ ।

शिक्षक कर्मचारी